EĞİTİM VE ÖĞRETİM TEKNOLOJİSİ

TEKNOLOJİ NEDİR?

Aşağıda teknolojinin ne olduğunu tam karşılamaya çalışan bazı tanımlar yer almaktadır; bazıları bu tanımlamaları özellikle eğitim açısından ele almaktadır.

1. Teknoloji, insanın bilimi kullanarak doğaya üstünlük kurmak için tasarladığı rasyonel bir disiplindir (Simon, 1983, s.173).

2. Teknoloji somut ve deneysel anlamda temel olarak teknik yönden yeterli küçük bir grubun örgütlü bir hiyerarşi yardımıyla bütünün geri kalanı (insanlar, olaylar, makineler vb.) üzerinde denetimi sağlamasıdır (McDermott, 1981, s.142).

3. Öğretim teknolojileri tarihi konusunda önemli bir isim olan Paul Saetller teknolojiyi şöyle tanımlamaktadır: "Teknoloji (Latince texere fiilinden türetilmiştir; örmek, oluşturmak (construct) anlamına gelir) birçoklarının düşündüğü gibi makine kullanmak değildir. Teknoloji, bilimin uygulamalı bir sanat dalı haline dönüşmesidir. Uygulamalı sanat terimi Fransız sosyolog Jackques Ellul tarafından kullanılmış ve kısaca technique olarak isimlendirilmiştir. O, teknolojiyi bir technique uyarınca yapılmış bir makine olarak görmüş ve bu technique'nin ancak küçük bir bölümünün makine tarafından ifade edilebildiğinden bahsetmiştir. Belirli bir teknik sayesinde sadece makinenin değil, bu makineye ait öğretimsel uygulamalarında gerçekleştirilebileceğinden söz etmiştir. Sonuç olarak davranış bilimi ile öğretim teknolojileri arasındaki ilişki, doğal bilimlerle mühendislik teknolojisi arasındaki ya da biyoloji ile sağlık teknolojisi arasındaki ilişkiyle benzer hatta aynıdır" (Saettler, 1968, ss. 5-6).

4. Ünlü bir eğitim teknoloğu olan James Finn teknolojiyi tanımlarken şöyle demektedir: "Makine kullanımının yanı sıra teknoloji, sistemler, işlemler, yönetim ve kontrol mekanizmalarıyla hem insandan hem de eşyadan kaynaklanan sorunlara, bu sorunların zorluk derecesine, teknik çözüm olasılıklarına, ve ekonomik değerlerine uygun çözüm üretebilmek için bir bakış açısıdır" (Finn, 1960, s.10).

5. Bilim ve teknolojinin farklılığını belirtmek için ilk nükleer denizaltıyı yapan ve serbest bir eğitim eleştirmeni olan Amiral Hyman Rickover şöyle söylüyor: "Bilim ve teknoloji birbirine karıştırılmamalıdır. Bilim doğadaki görüngülerin (fenomenlerin) gözlenerek, zaten var olan doğru ve gerçeklerin ortaya çıkarılması ve bu gözlemler sonucunda elde edilen verilerin düzenlenerek gerçeklerin ve bunlar arasındaki ilişkilerin ortaya konulduğu teorilerin oluşturulmasıdır. Teknoloji asla bilim için bir otorite olamaz. Teknoloji insan aklını ve vücudunu güçlendirmek, üstün kılmak için geliştirilecek aletler, teknikler, ve yöntemler üzerinde durur. Bilimsel yöntem insan faktörünün tamamen dışlanmasını gerektirir, şöyle ki; gerçeği arayan kimse, kendinin ya da diğer insanların hoşlanacağı veya sevmeyeceği şeylerle, popülist değerlerle ve herhangi bir çıkar uğruna çalışmaz. Diğer yandan teknoloji fikir (bilim) değil de hareket olduğundan, eğer insani değerler göz ardı edilirse tamamıyla tehlikeli bir sonuca da yol açabilir (Knezevich & Eye, 1970, s.17).

Öğretim Teknolojisi

Tanım. Öğretimsel problemlerin çözümü için davranış ve fizik bilimi kavramlarından, ve diğer bilimlerden derlenen strateji ve tekniklerin bütünsel ve sistematik bir uygulama çerçevesinde ele alınmasıdır.

Çözümleme. Öğretim teknolojilerinin tanımıyla ilgili diğer konular şunlardır:

1. Öğretim teknolojileri daha dar tanımlı gruplara bölünebilir; örneğin mesaj tasarımı, mesaj dağıtımı, ve mesaj verimliliği değerlendirmesi konuları öğretim teknolojilerinin bir alt dalı olarak gruplandırılabilir. Verimli bir iletişim sağlayabilmek için kullanılacak teknoloji tabanının sınırlandırılması önemlidir.
2. Öğretim teknolojileri, daha geniş bir uygulama alanının; yani eğitim teknolojisinin bir alt dalı olarak görülebilir. Açıklamak gerekirse eğitim teknolojisi, öğretim (instructional), öğrenme (learning), gelişim (developmental), ve yönetim (managerial) teknolojilerinin birleşmesinden oluşmuştur. Buradan çıkışla, eğitim teknolojisi de başka benzer teknoloji gruplarıyla birleşerek daha büyük ve geniş teknoloji ortamlarını oluşturabilir.
3. Belirtilen anlamdaki teknoloji gruplarından birisinde uygun bulunan ve kullanılan strateji ve teknikler, başka teknolojiler içinde yararlı olabilir.
4. Teknolojinin kullanılacağı alan ne olursa olsun, teknoloji seçimi için temel kriter teknolojinin ne için kullanılacağı (amaçlar) ve bunun o alan için nasıl bir değer taşıdığı olmalıdır. Bazı strateji ve teknikler diğerlerine göre çok daha üstündür, değerlendirme bu tür durumlar göz önüne alınarak yapılmalıdır.

Eğitim Teknolojisi

Tanım. Yapılması en güç tanım "eğitim teknolojisi" tanımıdır. Gene de şöyle bir tanımlama uygun bulunabilir: Eğitim teknolojisi, eğitimsel sorunlara çözüm üretmek amacıyla öğretim (instructional), öğrenme (learning), gelişim (developmental), yönetim (managerial) teknolojilerinin ve diğer teknolojilerin bir arada kullanılmasından meydana gelmiştir.

Çözümleme. Yukarıdaki tanımın yanı sıra şu durumları da göz önünde bulundurmak yararlı olacaktır:

1. 1. Hem öğretim hem de eğitim teknolojisi için çıkış noktası olan kavram teknoloji olarak karşımıza çıkmaktadır. Fakat burada ayrıca "eğitim" kavramı üzerinde de durulması gerekir. John Dewey'in (1916) eğitim tanımı şöyledir: "olgunlaşmayı yaşam yeterliklerini sağlamak üzere yaştan bağımsız olarak yapılan her türlü girişim eğitim kapsamına girer" (s.61).
2. 2. Bazıları eğitim ile ifade edilen durumlar arasındaki farkları tanımlamışlardır: "eğitimin beceri, tavır, tutum veya inanç kazandırma şeklinde bir uygulaması olduğu gibi, ayrıca öğrencinin kritik düşünme, bağımsız düşünme, ve karar verme yeteneklerini geliştiren (eğitim tanımı ile asıl anlatılmak istenen de budur) önemli bir yönü de vardır" (Smith, 1965, s.23).
3. 3. Good öğretimi (öğretme başlığı altında) "örgün veya yaygın öğrenmeyi kolaylaştırıcı faaliyetlerin, araçların ve rehberlik hizmetinin sağlanması" olarak tanımlamaktadır (Good, 1959, s552).

KAYNAKLAR

· AECT Task Force. (1977). Educational Technology: Definition and glossary of terms. Washington, DC: Association for Educational Communications and Technology.

· Armsey, J. W., Dahl, N.C. (1973). An inquiry into the uses of instructional technology. New York: Ford Foundation Report.

· Block, C. H. (Ed.). (1981). Proceedings of the National Conference on Technology and Education. Washington, DC: Institute for Educational Leadership.

· Carnegie Commission on Higher Education. (1972). The fourth revolution: Instructional technology in higher education. New York: McGraw-Hill.

· Cleary, A. et al. (1976). Educational technology: Implications for early and special education. New York: John Wiley.

· Collier, K. G. et al. (1971). Colleges of education learning programmes: A proposal (Working Paper No.5). Washington, DC: Commission on Instructional Technology.

· Commission on Instructional Technology. (1970). To improve learning. A report to the President and the Congress of the United States. Washington, DC: Commission on Instructional Technology.

· Dewey, J. (1916). Democracy and education. New York: Macmillan.

· Dieuzeide, H. (1971). Educational technology: Sophisticated, adapted and rational technology. Series B: Opinions (No:30). Paris International Commission on the Development of Education, UNESCO.

· Engler, D. (1972). Instructional technology and the curriculum. In F. J. Paula and R. J. Goff (Eds.), Technology in education: Challenge and change. Worthington, OH: Charles A. Jones.

· Finn, J. D. (1960). Technology and the instructional process. Audiovisual Communication Review, 8(1),9-10.

· Good, C. V. (Ed.). (1959). Dictionary of education. New York: MacGraw-Hill.

· Heinich, R. (1970). Technology and the management of the instruction. Washington, DC: Associations for Educational Communications and Technology.

· Knezewich, S.J. (1969). Administration of public education (2nd ed.). New York: Harper & Row.

· Knezewich, S.J., & Eye, G. G. (Eds.). (1970). Instructional technology and the school administrator. Washington, DC: American Association of School Administrator.

· McDermott, J. (1981). Technology: the opiate of the intellectuals. In A. H. Teich (Ed.). Technology and man's future. New York: St. Martin's Press.

· Saettler, P. (1968). A history of instructional technology. New York MacGraw-Hill.

· Silverman, R. E. (1968, January). Two kinds of technology. Educational technology, p.3.

· Simon, H. A. (1969). The sciences of the artificial. Cambridge, MA: MIT Press.

· Simon, Y. R. (1983). Pursuit of happiness and lust for powerin technological society. In C. Mitcham & R. Mackey (Eds.), Philosophy and Technology. New York: Free Press.

· Smith, P. G. (1965). Philosophy of education. New York: Harper &Row.

· Tickton, S. G. (Ed.). (1971). To improve learning: An evaluation of instructional technology (Vol. 1). New York: R. R. Bowker

 

http://ceit.metu.edu.tr/ot/2.htm#1